Στη Νέα αίθουσα των Χειμερινών ανακτόρων της Αγίας Πετρούπολης
εγκαινιάστηκε η έκθεση «Μνημεία του τεκτονισμού 18ος -Α΄ τρίτο του 19ου
αιώνα στη συλλογή του Ερμιτάζ».
Επίσημα ο τεκτονισμός υφίσταται στη Ρωσία από τη δεκαετία του 1730. Στα
τέλη του 18ου αιώνα η αυτοκράτειρα Μεγάλη Αικατερίνη τον είχε
απαγορεύσει, ενώ αργότερα επέτρεψε ξανά να λειτουργήσουν οι «στοές», ο
γιος της Παύλος Α΄.
Τέκτονες διετέλεσαν τουλάχιστον τρεις ρώσοι αυτοκράτορες, αν και δεν υπάρχουν επίσημα αποδεικτικά στοιχεία.
Σήμερα, τέκτονας είναι ο πρόεδρος του μικρού Δημοκρατικού Κόμματος της
Ρωσίας, Αντρέι Μπογκντάνοφ, ο οποίος μάλιστα ήταν υποψήφιος και στις
προεδρικές εκλογές συγκεντρώνοντας ποσοστό 1,3%. Όπως φαίνεται, η
αλλόκοτη παράδοση συνεχίζεται στη Ρωσία, ύστερα από μια μακρά διακοπή
τον καιρό της ΕΣΣΔ.
Στην έκθεση του Ερμιτάζ μπορεί να δει ο επισκέπτης πλήρη συλλογή του
μασονικού τελετουργικού, όπως ποδιές, σφυράκια, διαβήτες, βιβλία,
πίνακες, αστέρια, μάτια, γάντια, ξίφη κ.α. Αφηγείται επίσης, την ιστορία
διάσημων ανθρώπων που ήταν μέλη της στοάς.
Δραστήριοι τέκτονες ήταν ο Πέτρος Γ΄, Αικατερίνη Β΄ (η Μεγάλη), και ο
Αλέξανδρος Α΄. Στο κίνημα της μασονίας προσχωρούσαν επίσης και
εκπρόσωποι της στρατιωτικής ελίτ, για παράδειγμα οι μεγάλοι στρατηλάτες
των Ναπολεόντειων πολέμων, Αλεξάντρ Σουβόροφ και Μιχαήλ Κουτούζοφ.
Οι βασικές ιδέες των στοών και των κρυφών κοινοτήτων συνδέονταν με τη
φιλοσοφία του Διαφωτισμού και την πρακτική φιλανθρωπία, ενώ ο κύριος
στόχος ήταν η επιστροφή του «Χρυσού αιώνα της θεάς Αστραίας», του καιρού
δηλαδή της γενικής Δικαιοσύνης και Νομιμότητας.
Πάντως, η έκθεση δεν εξηγεί λεπτομερώς πως εμφανίστηκε ο μασονισμός στη
Ρωσία. Όταν ο Μεγάλος Πέτρος είχε μεταβεί στα τέλη του 17ου αιώνα στον
«παράδεισο της μασονίας», το Άμστερνταμ, λέγεται πως εκεί συνάντησε τον
σερ Κρίστοφερ Ρεν και τον Ισαάκ Νιούτον, γνωστούς «κτίστες» της εποχής
εκείνης. (Η ονομασία μασόνος προέρχεται από τη γαλλική λέξη macon που
σημαίνει «κτίστης»).
Πιθανολογείται πως ίσως εκεί να είχε μυήθεί σε κάποια στοά, μυστικά. Σε
μερικές αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες της εποχής εκείνης και ορισμένα
τεχνουργήματα, όπως για παράδειγμα στο νεκρώσιμο μετάλλιο του
αυτοκράτορα Μεγάλου Πέτρου, μπορεί κάποιος να δει μασονικά σύμβολα.
Ορισμένα από αυτά όμως, ίσως να είχαν δημιουργηθεί επειδή ήταν της
μόδας.
Οι τέκτονες της εποχής εκείνης, έστηναν και συνωμοσίες. Οι μισοί
στρατηγοί κατά τους Ναπολεόντειους πολέμους ήταν μασόνοι, ενώ σχεδόν
όλοι οι κύριοι συνωμότες και οργανωτές της εξέγερσης των Δεκεμβριστών το
1825, ήταν κι αυτοί «κτίστες».
Ωστόσο δεν είναι δυνατόν να υποστηρίξει κάποιος ότι με τη συντριβή των
Δεκεμβριστών έκλεισε και ο ιστορικός κύκλος του ρωσικού τεκτονισμού,
αλλά πως είχε έρθει το τέλος της ηρωικής περιόδου του. Απέμειναν τα
σύμβολα, τα μυστηριώδη αντικείμενα και τα όχι λιγότερο μυστηριώδη
κείμενα, καθώς επίσης και αινίγματα, γρίφοι, αμέτρητοι θρύλοι και
επινοήσεις. Με αυτά όμως, το Ερμιτάζ αποφάσισε να μην ασχοληθεί.
Πηγές: Culture.ru, Kommersant.
Επιμέλεια: Κ. Μπετινάκης
